هشدار درباره خطرات سد جدید ترکیه

منابع عراقی درباره احداث سدی به نام الجزیره از سوی ترکیه که تاثیرات بسیار مخربی بر روی این کشور خواهد گذاشت به شدت هشدار دادند.

به گزارش مشرق، کمیته امور آبی پارلمان عراق امروز دوشنبه درباره قصد ترکیه برای احداث سد بزرگی هشدار داد که آب رود دجله به سمت عراق را می بندد.

این سد معروف به سد الجزیره است و کل سهم آبی عراق را از آن می گیرد.

«ثائر مخیف الجبوری» رئیس این کمیته اعلام کرد: سدی که ترکیه قصد احداث آنرا دارد یکی از خطرناکترین سدها به شمار می رود که اگر احداث شود یک قطره آب هم از ترکیه به عراق وارد نخواهد شد و این خطری بزرگ برای عراق است.

وی افزود: با وجود اینکه این سد در فاصله ۳۵ کیلومتری مرز واقع است، شاهد هیچ واکنشی از سوی مقامات عراق نیستیم.

الجبوری تاکید کرد که تهدید به کارگیری اهرم مبادلات تجاری با ترکیه راه درستی نیست زیرا بهانه به آنها برای احداث سد می‌دهیم. ما تابع قوانین بین المللی هستیم و دستگاه دیپلماسی عراق باید دست به تحرک بزند زیرا تداوم سکوت سبب خواهد شد که ترکیه ظرف کمتر از یکسال این سد را احداث کند .

این درحالی است که «حمید النایف»، سخنگوی وزارت کشاورزی عراق  روز شنبه با بیان اینکه منابع آبی باید در اسرع وقت از طریق فشار به ترکیه تامین شود، پیشنهاد داد که دولت عراق از حجم تجاری سالانه به عنوان ابرازی برای فشار به ترکیه برای به دست آوردن حقوق خود بهره ببرد.

وی تاکید کرد که بحران تغییرات اقلیمی، به طور گسترده‌ای بر عراق سایه افکنده و زمین‌های کشاورزی زیادی نابود شده‌اند.

النایف خاطرنشان کرد که وزارت کشاورزی قصد دارد طرحی را با تمرکز بر روش‌های نوین آبیاری به منظور خودکفایی در محصولات گندم و جو اجرا کند.

عراق در حال حاضر شاهد کمبود شدید آب است؛ بحرانی که منجر به خشک شدن دریاچه‌ها و باتلاق‌های این کشور شده و از سویی سطح رودخانه‌های دجله و فرات که از ترکیه سرچشمه می‌گیرند از زمان بهره‌برداری از سد الیسو بسیار کاهش یافته است. ساخت سد ایلیسو، در قالب یک پروژه راهبردی به نام گاپ، (به ترکی استانبولی Guneydogu Anadolu Projesi و به اختصار GAP ) صورت گرفته است.

نابودی بیش از شش و نیم میلیون هکتار از اراضی کشاورزی عراق، سوریه، ایجاد کانون‌های فرسایش بادی و تولید گرد و خاک، خشکی عراق و گرد و غبار برخاسته از این کشور بر روی ایران آسیب‌های جبران‌ ناپذیری است که دولت ترکیه با سدسازی و بی توجهی به منافع کشورهای حوزه دجله و فرات عامل آن شده است.

نگاهی به ویژگی‌های سد ایلیسوی ترکیه و تبعات آن برای همسایگان

سد ایلیسو در جنوب ترکیه که از حدود ۳ سال پیش در حال آبگیری بود، هفته گذشته توسط رئیس جمهوری ترکیه به صورت رسمی افتتاح شد، ولی از همان زمان، اعتراضات به سیاست‌‎های آبی این کشور و تاثیرات منفی این سد بر زندگی مردم پایین دست افزایش یافت.

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها، نگرانی از کاهش آب دجله در پی آبگیری سد ایلیسوی ترکیه به موضوع تنش بین عراق و ترکیه تبدیل شده ولی مقامات ترکیه مدعی هستند که میزان برداشت آنها از این سد بیشتر از حقابه ترکیه نیست و نیمی از آب آن نیز در رودخانه جاری خواهد بود.

علاوه بر رسانه ها، مقامات و مردم عراق، رسانه های ایران نیز بر تاثیرات منفی افتتاح این سد بر روی زندگی مردم جنوب عراق و به خصوص بر افزایش احتمال بروز پدیده گرد و غبار در جنوب ایران متمرکز شده اند، ولی مقامات ترکیه با رد این تاثیرات، خواهان بررسی همه جوانب حوزه آبریز رودخانه دجله توسط کارشناسان 3 کشور ایران، عراق و ترکیه شده‌اند.

اردوغان در مراسم افتتاح این سد، پروژه ایلیسو را نماد صلح، برادری، آرامش، رفاه و قدرت ترکیه و یکی از بزرگترین سدهای با نیروگاه برقابی عنوان کرد و گفت که “منازعات آینده برای کنترل منابع آب و تولید مواد غذایی رخ خواهد داد.”

وی با اشاره به سرمایه گذاری 28.4 میلیارد دلاری ترکیه در 19 سال گذشته برای احداث 8 هزار و 817 طرح مدیریت منابع آب گفت: ترکیه در دو دهه گذشته 613 سد با گنجایش 46 میلیارد متر مکعب احداث کرده و مجموع ذخایر سدهای ترکیه به 179 میلیارد متر مکعب رسیده است.

رئیس جمهور ترکیه همچنین از افزوده شدن 20 میلیون هکتار به مجموع اراضی آبی ترکیه در 19 سال گذشته گفت: از این اراضی تاکنون بالغ بر 6 میلیارد دلار درآمد حاصل شده است.

اردوغان همچنین با اشاره به ساخت 605 نیروگاه برقابی در ترکیه در دو دهه گذشته افزود: با احداث این سدها، مجموع تولید برق ترکیه از 32 هزار مگاوات به 100 هزار مگاوات افزایش یافته است.

سد ایلیسو بر روی سرشاخه‌های رودخانه دجله احداث شده و به عنوان بزرگترین سد ساخته شده بر روی این رودخانه، یک پروژه برقابی محسوب می شود که نقش مهمی برای تامین انرژی کشور ترکیه خواهد داشت.

مقامات ترکیه مدعی هستند که این سد با هدف تولید انرژی برقابی احداث شده و پس از آبگیری کامل، مشکلی برای جریان آب رودخانه دجله ایجاد نخواهد کرد.

بر اساس برنامه زمان بندی شده بین عراق و ترکیه، مقرر شده بود که این سد در مدت 3 سال آبگیری شود تا جریان آب رودخانه قطع نشود و بر اساس این توافق، افتتاح رسمی این سد پس از 3 سال انجام شد.

کارشناسان مدعی هستند که این سد، به کاهش دبی آب دجله در پی خشکسالی منجر شده و مشکلات جدی برای مردم عراق و کاهش آب در پایین دست سد ایجاد خواهد کرد. اما مراد آجو مدیر کل امور آب دولتی ترکیه در گفت و گو با خبرگزاری آناتولی ترکیه اعلام کرد که این سد با هدف تولید انرژی برقابی احداث شده و برق تولید شده توسط نیروگاه سد، سالانه بالغ بر 1.5 میلیارد دلار درآمد برای اقتصاد ترکیه خواهد داشت.

وی اضافه کرد: ارتفاع این سد از بستر رودخانه 135 متر بوده و با 6 توربین تولید برق و نیروگاه نصب شده آن به قدرت یک هزار و 200 مگاوات، قادر است سالانه چهار میلیارد و 120 میلیون کیلووات ساعت برق تولید کند.

آجو همچنین با اشاره به صرف 1.5 میلیارد یورو برای احداث این پروژه گفت: با راه اندازی کامل نیروگاه نصب شده این سد، چهار درصد انرژی برقابی ترکیه از طریق نیروگاه این سد تامین خواهد شد و به همین علت این پروژه برای ترکیه بسیار مهم و حیاتی است و همچنین در مدت زمان کوتاهی هزینه صرف شده را از طریق تولید انرژی برق جبران خواهد کرد.

بنا به اعلام رسانه های ترکیه، آبگیری سد ایلیسو که با هدف دو منظوره تولید انرژی برق و ذخیره و مدیریت آب بر روی رودخانه دجله در جنوب ترکیه ساخت شده، از خرداد 97 آغاز شده است.

سد ایلیسو با ظرفیتی معادل 10.6 میلیارد متر مکعب گنجایش(2 برابر بزرگترین سد ایرانی یعنی کرخه)، در حد فاصل استان ماردین و شیرناک ساخته شده و از نظر ذخیره آب، دومین و از نظر ظرفیت نیروگاهی چهارمین سد بزرگ ترکیه به شمار می رود.

احداث این سد که از سال 2006 آغاز شده و بعد از سد آتاتورک با 49 میلیارد متر مکعب گنجایش(معادل تمام سدهای ایرانی) که در 1992 بر روی رودخانه فرات احداث شد، دومین سد بزرگ ترکیه و از جمله سدهای بزرگ جهان به شمارمی رود.

بنا بر اعلام رسانه های ترکیه، این سد بیش از 121 هزار هکتار از اراضی دیم در حوزه پایاب در شهرستانهای نصیبین، جزیره، ایدیل و سیلوپی ترکیه را به اراضی آبی مدرن تبدیل می کند و بنا بر اعلام کارشناسان کشاورزی ترکیه، مشروب کردن اراضی پایاب سد، با 10 درصد از حجم آب مخزن آن نیز ممکن است.

راه اندازی نخستین توربین تولید برق سد “ایلیسو” ترکیه

رئیس جمهور ترکیه در مراسم آغاز به کار نخستین توربین تولید برق سد «ایلیسو» که به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد، گفت: این سد، سالانه ۲.۸ میلیارد لیر برای اقتصاد کشور ارزش افزوده ایجاد خواهد کرد.

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از آناتولی، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، در مراسم آغاز به کار نخستین توربین تولید برق سد «ایلیسو» که به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد، گفت: این سد، سالانه 2.8 میلیارد لیر برای اقتصاد کشور ارزش افزوده ایجاد خواهد کرد.

اردوغان با اشاره به ساخت ده‌ها سد طی سال‌های اخیر در ترکیه اظهار داشت: ترکیه در سال 2002 دارای 276 سد بود که در دوره ما 585 سد دیگر ساخته شد. در نظر داریم در سال 2020 تعداد 403 مرکز را که ساختش تمام شده است، افتتاح کنیم.

به گزارش تسنیم، سد ایلیسو یکی از بزرگترین سدهای طرح گاپ کشور ترکیه محسوب می‌شود؛ ساخت «سد 10.4 میلیارد مترمکعبی ایلیسو» از دسامبر سال 2014 روی سرشاخه‌های دجله آغاز شده و عملیات احداث آن همچنان ادامه دارد.

سد عظیم «ایلیسو» توسط دولت ترکیه به‌روی سرشاخه‌های دجله در نهایت باعث خشکی رود دجله در عراق و به‌تبع آن تالاب هورالعظیم در کشورمان و بحرانهای جدی زیست‌محیطی در ایران و منطقه خواهد شد.

این سد که بخشی از طرح گاپ در جنوب شرقی ترکیه است ظرفیتی معادل سه برابر بزرگترین سد ایرانی یعنی سد کرخه دارد که موجب عدم ورود آب به میزان قبلی به دجله و فرات و سایر آسیبهای زیست محیطی خواهد شد.

دولت ترکیه در سال 1997 با ساخت این سد برای تولید برق موافقت کرد که نتیجه ساخت آن آواره شدن حدود 80 هزار نفر از اهالی 199 روستا بوده است. اما آبگیری این سد که از ژوئیه گذشته آغاز شده نگرانی مقامات عراقی را هم درپی داشته است؛ چرا که راه اندازی این سد باعث می شود سهم آب عراق از رودخانه دجله کاهش یابد.
این سد برای ایران نیز مسائلی را به وجود خواهد آورد.

مدیرکل دفتر ارزیابی و اثرات زیست محیطی سازمان محیط زیست در این خصوص با اشاره به سدهای عظیم و دارای ظرفیت طرح گاپ (متشکل از چند سد بزرگ ساخته شده یا در حال ساخت) توضیح داد: مشکلاتی نظیر وجود ریزگردهای بین‌المللی، تبعات بر روی دجله و مورد تهدید قرار گرفتن منافع ملی را انتقال داده‌ایم.

وی درباره اثرات سوء طرح گاپ ترکیه و سد ایلیسو روی هورالعظیم اظهار کرد: در حقیقت این طرح و سد ایلیسو تاثیرگذاری چشمگیری روی پایین دست می‌گذارد و به طور حتم هر تالاب و منطقه‌ای که از دجله و فرات تغذیه می‌کند با مشکلاتی مواجه خواهد شد که تالاب هورالعظیم هم یکی آن مناطق است که می‌تواند در معرض خشکسالی و گسترش ریزگردها قرار گیرد.

گرد و غبار عراق، کویت و عربستان را درنوردید

طوفان گرد و غبار سه کشور عراق، کویت و عربستان را درنوردید و موجب نارنجی شدن آسمان این کشورها شد.

به گزارش مشرق، طوفان گرد و غبار از روز گذشته در منطقه غرب آسیا شروع و امروز (سه شنبه) عراق، کویت، عربستان سعودی را در نوردید.

بر اساس گزارش العربی مرکز ملی هواشناسی عربستان اعلام کرد گرد و غبار ریاض پایتخت و مناطق شرقی و غربی کشور را در بر گرفته که این پدیده تا عصر امروز ادامه خواهد داشت.

خبرگزاری عربستان سعودی به نقل از این مرکز اعلام کرد که پیش بینی می‌شود که بادهای سطحی که باعث افزایش گرد و غبار می‌شود، منجر به عدم دید افقی تقریباً بر روی منطقه شرقی و بخش‌هایی از منطقه ریاض شود. این طوفان مناطق القصیم (شرق)، حائل (شمال)، مدینه منوره، مکه مکرمه (غرب) و نجران (جنوب) کشور را در برگرفته است.

گرد وغبار باعث عدم دید افقی شده که تشخیص برج‌های منطقه مرکزی ریاض از فاصله کمتر از ۵۰۰ متر دشوار شده است. به دلیل گرد و غبارهای موجود و کاهش دید، ترافیک در سطح شهر ریاض تشدید شده که مقامات سعودی نسبت به این وضعیت هشدار داده‌اند.

فراوانی و شدت ریزگردها در ماه‌های اخیر در منطقه افزایش یافته است، به ویژه در کشور عراق که اغلب در معرض طوفان‌های شن قرار دارد که کارشناسان علت آن را تغییرات آب و هوایی می‌دانند. دیروز عراق شاهد طوفان شدید گرد و غبار بود که هشتمین طوفان از اواسط آوریل تاکنون بوده است. در نتیجه، مقامات عراقی تصمیم به بستن فرودگاه‌ها و ادارات دولتی گرفتند و امتحانات دانشگاه‌ها و مدارس را به حالت تعلیق درآوردند.

امروز سه شنبه طوفان شن آسمان عراق را نارنجی کرد و باعث مشکلات تنفسی ۴ هزار نفر شد که در بیمارستان‌های سراسر کشور بستری شدند.

روز گذشته نیز مقامات کویتی به دلیل شرایط نامناسب آب و هوایی، تردد هوایی را برای حدود یک ساعت و نیم متوقف کردند. همچنین شرکت‌های سه بندر کویت تردد دریایی را به صورت موقت به حالت تعلیق در آوردند.

این درحالی است که با سدسازی‌های غیراوصولی ترکیه بر روی سرچشمه‌های دجله و فرات، عراق بیش از پیش در معرض طوفان‌های شنی قرار می‌گیرد. وزش باد باعث می‌شود طوفان شن از عراق به سوی برخی دیگر از کشورهای منطقه مانند ایران، سوریه و کویت حرکت کند.

منبع: تسنیم / شهر خبر /باشگاه خبرنگاران

Views: 91